Ἔκθεση ΕΙΚΟΝΩΝ ΤΕΧΝΗ 2023 μέ θέµα: Ἅγιοι τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί σκηνές τοῦ βίου τους

Ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος διοργανώνει Ἔκθεση «ΕΙΚΟΝΩΝ ΤΕΧΝΗ 2023» µέ θέμα: «Ἅγιοι τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί σκηνές τοῦ βίου τους», κατά τούς μῆνες Δεκέμβριο 2023 καί Ἰανουάριο τοῦ 2024.
Ἡ ἐν θέµατι Ἔκθεση πραγματοποιεῖται στό πλαίσιο τῶν Συνοδικῶν Ἐκδηλώσεων µέ ἀφορμή τήν συμπλήρωση 100 ἐτῶν ἀπό τήν Μικρασιατική Καταστροφή καί διοργανώνεται ἀπό τήν Εἰδική Συνοδική Ἐπιτροπή ἐπί τῆς Ἀκαδημίας Ἐκκλησιαστικῶν Τεχνῶν.
Στήν Ἔκθεση μποροῦν νά συµμετάσχουν καλλιτέχνες/δηµιουργοί, oἱ ὁποῖοι φιλοτεχνοῦν σέ διάφορες ἐκκλησιαστικές τέχνες (Ἁγιογραφία, Ξυλουργική, Μεταλλοπλαστική, Μικροτεχνία, Ἀργυροχρυσοχοῖα κ.τ.ὅ.), νά συµμετάσχουν στήν ἐν λόγῳ Ἔκθεση.
Διά τοῦ τρόπου αυτοῦ θά προβληθεῖ ἡ ἀπαράμιλλη φιλοκαλία τῶν κληρικῶν, τῶν μοναχῶν καί τῶν λαϊκῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι φιλοτεχνοῦν, διασώζουν καί δίνουν νέα πνοή στήν Ὀρθόδοξη Χριστιανική παράδοση καί Ἐκκλησιαστική Τέχνη.
Οἱ ὀργανωτές τῆς Ἐκθέσεως ἀπευθύνονται σέ κάθε εἰκαστικό καλλιτέχνη/δηµιουργό καί τόν καλοῦν νά λάβει μέρος βάσει τῶν κατωτέρω:

  1. Ἡ Ἔκθεση συνδιοργανώνεται μέ τόν Δῆμο Ἀθηναίων καί θά πραγματοποιηθεῖ στόν πολιτιστικό χῶρο “ΜΕΛΙΝΑ” τοῦ Δήμου Ἀθηναίων, ὁ ὁποῖος βρίσκεται στήν ὁδό Ἡρακλειδῶν 66 στήν Ἀθήνα.
  2. Ἡ Ἔκθεση θά περιλαμβάνει ἐκκλησιαστικά εἰκαστικά ἔργα συγχρόνων καλλιτεχνῶν/δημιουργῶν, διαφόρων τεχνῶν, σχετικά μέ Ἁγίους, οἱ ὁποῖοι εἴτε γεννήθηκαν εἴτε κατάγονται εἴτε ἔδρασαν εἴτε μαρτύρησαν εἴτε ἐτελειώθησαν εἰρηνικά στήν Μικρά Ἀσία, τόν Πόντο καί τήν Ἀνατολική Θράκη, ἀπό τά πρῶτα χριστιανικά χρόνια ἕως καί σήμερα.
    Σηµαντικές πληροφορίες γιά τό Σκεπτικό τῆς Ἐκθέσεως καί τήν θεματολογία τῶν ἔργων μποροῦν νά ἀντλήσουν οἱ ἐνδιαφερόμενοι ἀπό τό σχετικό κείμενο πού ἀκολουθεῖ τοῦ κ. Εὐαγγέλου Παππᾶ, συνεργάτου τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς.
  3. Γίνονται δεκτά ἔργα Παραδοσιακῆς Ὀρθόδοξης Τέχνης, ἀλλά καί ἔργα τά ὁποῖα ἀποτελοῦν ἐλεύθερη προσωπική δηµιουργία τοῦ καλλιτέχνη/δημιουργοῦ.
  4. Τό εἶδος τῶν ἔργων καί ol τεχνικές εἶναι ἐλεύθερη ἐπιλογή τοῦ καλλιτέχνη/δημιουργοῦ (Ζωγραφική, Ἁγιογραφία, Χαρακτική, Ψηφιδωτό, Ὑαλογραφία, Ξυλογλυπτική, Μικρογλυπτική, Κέντημα κ.τ.λ.).
  5. Δικαίωμα συμμετοχῆς ἔχουν ὅλοι οἱ καλλιτέχνες/δηµιουργοί. Κάθε καλλιτέχνης/δηµιουργός μπορεῖ νά συμμετάσχει µέ ἕνα (1) ἕως καί τρία (3) ἔργα του.
  6. Κάθε καλλιτέχνης/δηµιουργός, ὁ ὁποῖος ἐπιθυμεῖ νά λάβει µέρος, δύναται νά καταθέσει:
    α. στήν ἠλεκτρονική διεύθυνση τῆς Ἐπιτροπῆς: eat.ee@yahoo.com ἤ β. ταχυδροµικά στό Γραφεῖο τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς ἐπί τῆς Ἀκαδημίας Ἐκκλησιαστικῶν Τεχνῶν τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος (Ἰασίου 1, 115 21 Ἀθήνα), σέ φάκελο μέ τήν ἔνδειξη «Διά τήν Εἰδικήν Συνοδικήν Ἐπιτροπήν ἐπί τῆς Ἀκαδημίας Ἐκκλησιαστικῶν Τεχνῶν. Διά τήν Ἔκθεσιν “Εἰκόνων Τέχνη 2023”. Ὑπ΄ ὄψιν Γραμματέως Ἀρχιμ. Ἀθηναγόρου Σουπουρτζῇ», τά ἑξῆς: i) µία ἕως δύο εὐκρινεῖς καί κατά τό δυνατόν ὑψηλῆς ἀναλύσεως φωτογραφίες τοῦ κάθε ἔργου του, ii) σηµείωμα, στό ὁποῖο θά ἀναγράφει ὁ καλλιτέχνης/δηµιουργός τίς διαστάσεις τοῦ ἔργου, δηλ. μῆκος, πλάτος, ὕψος καί βάθος. Ὅσον ἀφορᾶ ἔργα Ζωγραφικῆς/Ἁγιογραφίας ἤ κάθε ἔργο δισδιάστατης ἐπιφανείας ὁρίζεται ὡς ἀνώτατο δεκτό µέγεθος ὕψος ἕως 120cm καί πλάτος ἕως 120cm. Ὅσον ἀφορᾶ γλυπτά (ἀπό ξύλο, μάρμαρο, µέταλλο κ.λπ) δέν τίθεται περιορισµός διαστάσεων, λαµβανοµένων πάντως ὑπ’ ὄψιν τῶν περιορισμῶν, οἱ ὁποῖοι τίθενται σέ κάθε κλειστό Ἐκθεσιακό χῶρο, iii) σύντομο βιογραφικό σηµείωμα τοῦ καλλιτέχνη/δημιουργοῦ (ἕως 150 λέξεις, σέ µορφή word), iv) τίτλο καί σύντομη περιγραφή τοῦ ἔργου ἀπό τόν καλλιτέχνη/δηµιουργό (ἕως 80 λέξεις, σέ µορφή word) καί v) στοιχεῖα ἐπικοινωνίας τοῦ καλλιτέχνη/δημιουργοῦ (ὀνοματεπώνυμο, διεύθυνση, τηλέφωνα, διεύθυνση ἠλεκτρονικοῦ ταχυδρομείου).
  7. Καταληκτική ἡμερομηνία ἀποστολῆς τῶν ἀνωτέρω ὁρίζεται ἡ 30ῇ Ἰουνίου 2023. Κατόπιν τῆς ἡμερομηνίας αὐτῆς, ἡ Ἐπιτροπή θά συνέλθει πρός ἐπιλογή τῶν ἔργων, τά ὁποῖα θά συμπεριληφθοῦν στήν Ἔκθεση.
  8. Γιά πληροφορίες δύνασθε νά ἀπευθύνεσθε στόν Γραμματέα τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς ἐπί τῆς Ἀκαδημίας Ἐκκλησιαστικῶν Τεχνῶν Ἀρχιμανδρίτη π. Ἀθηναγόρα Σουπουρτζῆ, στά τηλέφωνα: 210-7272985 καί 6945.816.860 καί στήν διεύθυνση ἠλεκτρονικοῦ ταχυδρομείου eat.ee@yahoo.gr, καθώς καί στόν συνεργάτη τῆς Ἐπιτροπῆς κ. Εὐάγγελο Παππᾶ, στά τηλέφωνα 210-7272256 καί 6974082518.

    «EIKONΩN TEXNH 2023»
    Θέμα: «Ἅγιοι τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί σκηνές τοῦ βίου τους»
    ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

    Στό πλαίσιο τῶν ἐκδηλώσεων τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, πού ἀναφέρονται στήν μνήμη τῆς Μικρασιατικῆς Καταστροφῆς, τήν ἀξία τῆς µακραίωνης ἱστορικῆς καί πολιτισμικῆς παρουσίας τοῦ Ὀρθόδοξου Ἑλληνισμοῦ στήν Μικρά Ἀσία, ἀλλά καί εὐρύτερα στήν συνεισφορά τῶν Μικρασιατῶν στήν ἀνάπτυξη τοῦ σύγχρονου ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ, διοργανώνεται ἀπό τήν Εἰδική Συνοδική Ἐπιτροπή Ἀκαδημίας Ἐκκλησιαστικῶν Τεχνῶν εἰκαστική ἔκθεση (Εἰκόνων Τέχνη), πού θά ἐπικεντρώνεται ἀποκλειστικά σέ µία ἀπό τίς πιό ἐνδιαφέρουσες πτυχές τῆς Ὀρθόδοξης µαρτυρίας στήν Μικρασιατική γῆ: τούς Ἁγίους καί Μάρτυρες τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, πού κοσμοῦν τήν Ἐκκλησία ὡς περίλαµπρες µορφές μαρτυρικοῦ ἤθους γιά περισσότερο ἀπό δύο χιλιετίες.
    Ὁ τίτλος τῆς ἔκθεσης ἔχει καθοριστεῖ νά εἶναι: «Ἅγιοι τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί σκηνές ἀπό τόν βίο τους» καί καλοῦνται οἱ καλλιτέχνες (εἰκαστικοί: ζωγράφοι, ἁγιογράφοι, γλύπτες, χαράκτες, φωτογράφοι, ἀλλά καί ὅσοι χρησιμοποιοῦν ἐνδεχομένως σύγχρονα µέσα ἔκφρασης) νά προσανατολίσουν τό ἐνδιαφέρον τους στήν περίπτωση ἐκείνων τῶν ἰδιαίτερων μορφῶν τῆς ἐκκλησιαστικῆς µας ζωῆς, πού διέγραψαν ὁμολογουμένως μιά ἀναπάντεχα μοναδική πορεία στόν βίο τους κι ἄφησαν τά ἴχνη τους στά συναξάρια καί στήν συνείδηση τοῦ Σώματος τῆς Ἐκκλησίας.
    Στήν γῆ ὅπου γεννήθηκε ἡ φιλοσοφία, ἀλλά καί ὅπου ὁ Ὅμηρος ἔψαλε τά «κλέα» τῶν Παναχαιῶν στήν Ἰωνία, σφραγίζοντας τήν ἑλληνικότητα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί τοῦ Εὔξεινου Πόντου, ἤδη ἀπό τά πρῶτα ἀποστολικά χρόνια ὁ χριστιανισμός ἄνθησε καί καρποφόρησε, ἀλλάζοντας κυριολεκτικά τόν ροῦ τῆς ἱστορίας. Ὁ καλλιτέχνης θά πρέπει νά συνεκτιμήσει τό γεγονός ὅτι µορφές ὅπως, ἐπί παραδείγµατι, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὁ ὁποῖος γεννήθηκε στήν Ταρσό τῆς Κιλικίας, ἱδρύοντας τίς πρῶτες χριστιανικές Ἐκκλησίες στίς ἐκεῖ πόλεις ἤ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος, πού γιά µεγάλο χρονικό διάστηµα ἔζησε καί ἔδρασε στήν περιοχή τῆς Ἐφέσου, οἱ ἑπτά λυχνίες τῆς Ἀποκάλυψης τοῦ ὁποίου μάλιστα ἀναφέρονται σέ ἰσάριθμα ἑπτά µεγάλα χριστιανικά κέντρα-πόλεις τῆς Μικρασίας, ἀποτελοῦν ἔναυσμα γιά τήν ἐπινόηση τοῦ θέµατός του, πού θά μποροῦσε κάλλιστα νά ἀντλεῖ εἰκόνες ἀπό στιγµιότυπα τῆς ζωῆς ὅσο καί τοῦ μαρτυρίου τοῦ καθενός Ἁγίου.
    Ὁμολογουμένως, οἱ κρίκοι πού ἁρμολογοῦν τούτη τήν σχεδόν ἀτελείωτη ἁλυσίδα τῶν Ἁγίων τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας στήν Μικρασιατική γῆ εἶναι πολυάριθµοι, καθιστώντας τόν δηµιουργό (σύμφωνα μέ τήν προσωπική του ἔρευνα) ἐλεύθερο, ὥστε νά ἐπιλέξει ὁ,τιδήποτε τόν συγκινεῖ, δεδοµένου ὅτι ὁ σκοπός τῆς ἔκθεσης βασίζεται στήν ἔμπνευση ἀπό ἐκείνη τήν ἰδιαίτερη σχέση τοῦ καλλιτέχνη µέ τήν μορφή ἑνός συγκεκριµένου Ἁγίου, πού τόν συγκλονίζει βαθιά καί τόν παρακινεῖ νά
    συνθέσει τό ἔργο του βάσει τοῦ ἰδιόμορφου εἰκαστικοῦ του ὕφους.
    Ὡστόσο, µερικά παραδείγµατα ἐνδεχομένως καί νά φανοῦν χρήσιµα. Ἡ ἀλήθεια εἶναι πώς οἱ Ἅγιοι πού γεννήθηκαν, ἔδρασαν καί μαρτύρησαν στήν περιοχή τῆς Μικρᾶς Ἀσίας µετριοῦνται σέ δεκάδες χιλιάδες, ἀπαντώντας συνήθως στό ἰδιαίτερο κάλεσµα τῶν καιρῶν τους. Μορφές ὅπως ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος καί ὁ Πολύκαρπος Σμύρνης (πού ὑπῆρξαν µαθητές τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου) φανερώνουν τό µαρτυρικό βίωμα ὅλων ἐκείνων, πού ἀκολούθησαν πιστά τό θαρραλέο παράδειγµα τῶν Ἀποστόλων. Ἀκόμα καί στούς αἰῶνες τῶν διωγμῶν, ἀλλά καί ἀργότερα, σάν χρειάστηκε ἡ Ἐκκλησία µέσῳ τῶν Οἰκουμενικῶν της Συνόδων νά ἀπαντήσει σθεναρά στίς προκλήσεις τῶν αἱρέσεων, πρόβαλαν στό προσκήνιο συγκλονιστικές μορφές πού λάμπρυναν τήν Ὀρθοδοξία. Παραδείγµατα σάν ἐκεῖνα τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους (Μαγνησία, 2ος – 3ος αἰώνας), τῆς Ἁγίας Κυριακῆς (Νικομήδεια, 3ος αἰώνας), τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονα (Νικομήδεια, 3ος αἰώνας), τοῦ Ἁγίου Μάμαντος
    (Καισάρεια, 3ος αἰώνας), τῆς Ἁγίας Βαρβάρας (Νικομήδεια, 3ος αἰώνας), τῆς Ἁγίας Μαρίνας (Ἀντιόχεια Πισιδίας, 3ος αἰώνας) κ.τ.λ. δίνουν στόν καλλιτέχνη τήν δυνατότητα νά ἐρευνήσει τόν βίο τους (κάποιες ἐνδιαφέρουσες πτυχές µέσα ἀπό τά συναξάρια τους ἤ ἀκόμα καί µέσα ἀπό τά ποιητικά κείµενα τῶν τροπαρίων τους) καί νά ἀποδώσει µία πρωτότυπη εἰκονογραφία, βασισμένη στήν ζωή καί τό μαρτύριό τους.
    Οἱ Καππαδόκες Πατέρες διαθέτουν πολλά στοιχεῖα γιά νά μᾶς ἐμπνεύσουν. Ὁ Μέγας Βασίλειος, παραδείγµατος χάριν, (ἑστιάζοντας ἴσως σέ µία διαφορετική ὁπτική τοῦ βίου του) µονάζει στόν Πόντο. Θέτει τίς βάσεις καί τούς κανόνες τοῦ µοναχισμοῦ. Τό Κοινοτικό Ἰδεῶδες θεµελιώνεται ἀπό τόν ἴδιο, ἀλλάζοντας ριζικά τόν µοναχισμό. Ὁ Μέγας Βασίλειος ἔβλεπε τήν κοινοβιακή ζωή ὡς ἕνα μικρόκοσµο τῆς Ἐκκλησίας, ὡς ἕνα κοινωνικό ὀργανισμό, ὡς ἕνα εἶδος εἰδικῆς «πολιτείας», ἀσκώντας ἀποφασιστική ἐπίδραση σέ ὁλόκληρη τήν µετέπειτα ἱστορία τοῦ μοναστικοῦ βίου σέ Ἀνατολή καί Δύση. Εἶναι ὁ Μέγας Βασίλειος τῆς Βασιλειάδας καί τῆς κοινωνικῆς πρόνοιας. Εἶναι ὅμως καί ὁ Θεολόγος καί ὁ ὑπερασπιστής τῆς πίστης ἀπέναντι στόν αὐτοκράτορα Ἰουλιανό. Ἀπό τήν ἄλλη, ἡ ποιητική ἐκδοχή τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Ναζιανζηνοῦ ἀποτελεῖ κι αὐτή, ἀπό τήν πλευρά της, µία ἐναλλακτική ὅσο καί τρυφερή εἰκόνα. Ὁ «μέγας φυγάς» τῆς ἱστορίας, ὅπως ἀποκαλοῦσε ὁ ἴδιος τόν ἑαυτό του, ἀδιαφορώντας γιά τίς τιµές κι ἀναζητώντας διαρκῶς τόν ἡσυχασμό, μᾶς ἀποκαλύπτει τήν εἰκονογραφική σύνθεση ἑνός ἀπομονωμένου ποιητῆ, πού φιλοσοφεῖ καί θεολογεῖ μέσα στήν ἰδιαίτερη ὀμορφιά τῆς φύσης πού ἐπιλέγει ὁ ἴδιος.
    Εἶναι ὁμολογουμένως ἀμέτρητο τό πλῆθος τῶν Ἁγίων τό ὁποῖο διατρέχει τούς αἰῶνες, διασχίζοντας τούς χρόνους τῆς Ἀνατολικῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας (Βυζάντιο) – (γιά παράδειγµα, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης Γ’ Δούκας Βατάτζης, Αὐτοκρατορία τῆς Νίκαιας, 13ος αἰώνας) µέχρι τά χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας καί τῶν ἀρχῶν τοῦ 20οῦ αἰώνα, στόν ὁποῖο ἡ µορφή τοῦ Ἁγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης ξεχωρίζει ἀνάμεσα στό δράµα τῶν διωκόµενων Ἑλλήνων καί τήν καταστροφή τῆς Σμύρνης (1922).
    Ἐπιπλέον, σύγχρονες µορφές Ἁγίων πού κατάγονται ἀπό τά μέρη αὐτά, ὅπως τοῦ Ἁγίου Παϊσίου (Φάρασα Καππαδοκίας, 20ός αἰώνας) καί τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου Τσαλίκη (Λιβίσσι Λυκίας, 20ός αἰώνας) θά βεβαιώσουν τήν συνέχεια τῆς Ὀρθόδοξης µαρτυρίας µέχρι τίς μέρες µας καί τήν αἴσθηση πώς ἡ Μικρασία ἀναμφισβήτητα ἀποτέλεσε ἕνα ἀνεκτίμητο καί εὐωδιαστό κῆπο τῆς Ἁγιότητας καί τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα στήν Ἐκκλησία.


    Μετά τιμῆς
    Εὐάγγελος Παππᾶς
    Εἰκαστικός, Ἱστορικός τέχνης, Ἐπιμελητής
    Συνεργάτης Εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς
    ἐπί τῆς Ἀκαδημίας Ἐκκλησιαστικῶν Τεχνῶν

    Comments are closed.